_1693980289.gif "#")
देश होस् वा परिवार, समृद्धिका लागि आवश्यक प्रमुख विषय आर्थिक पक्ष नै हो । अर्थतन्त्र सबल नभएसम्म व्यक्ति, परिवार वा देश, कोही पनि सुखी र समृद्ध हुन सक्दैन । आर्थिक उन्नतिका लागि उत्पादकत्वमा वृद्धि हुनु महत्वपूर्ण पक्ष हो । हाम्रो देशमा अपेक्षित रूपमा उत्पादकत्वमा वृद्धि हुन नसक्दा राष्ट्रिय अर्थतन्त्र बलियो हुन सकेको छैन । हामीकहाँ कृषि, पर्यटन र ऊर्जामा अथाह सम्भावना छ । यी क्षेत्रको विकास र प्रवर्धनका लागि उचित योजना तथा नीति र कार्यक्रम बनाएर तिनको प्रभावकारी कार्यान्वयन भएमा मात्र उत्पादकत्वमा अपेक्षित वृद्धि हुन सक्छ । स्वदेशमै कच्चा पदार्थ उपलब्ध हुने यिनै क्षेत्रमा आधारित उद्योगहरूको
मार्च १५ का दिन संसारभरि नै विभिन्न कार्यक्रम गरेर विश्व उपभोक्ता अधिकार दिवस मनाउने गरिन्छ । यस वर्ष पनि चैत २ (मार्च १५) मा ‘स्वच्छ र प्रतिस्पर्धी बजार, उपभोक्ता हित संरक्षणको दिगो आधार’ नाराका साथ यो दिवस विश्वभर मनाइएको छ । सन् १९६२ मार्च १५ मा अमेरिकी कङ्ग्रेसबाट सुरक्षा, छनोट, सुनुवाइ र सूचना चारवटा अधिकार पारित भएको दिनको सम्झनास्वरूप यो दिवस मनाउन थालिएको हो । पछिल्ला वर्षहरूमा नेपालमा पनि विभिन्न कार्यक्रम गरी यो दिवस मनाउन थालिएको छ तर एक दिन दिवस मनाएर मात्र दिवसको उद्देश्य पूरा हुँदैन । मूल विषय त उपभोक्ता अधिकार र हितको संरक्षण हो । उपभोक्ताको मौलिक अधिकारलाई संविधा
बितेको एक वर्षमा वैदेशिक रोजगारीमा गएका १३ सयजनाभन्दा बढी नेपाली श्रमिकले ज्यान गुमाएका छन् । वैदेशिक रोजगार बोर्डले आर्थिक वर्ष ०८०/०८१ मा वैदेशिक रोजगारमा गएका १ हजार ३४६ नेपाली श्रमिकले ज्यान गुमाएको जनाएको छ । यो सङ्ख्या अझै बढ्न सक्छ किनभने यो तथ्याङ्क स्वीकृति लिएर गएका श्रमिकहरूको मात्रै हो । स्वीकृति नलिई गैरकानुनी बाटोबाट कति श्रमिक वैदेशिक रोजगारमा गए र तीमध्ये कतिजनाको मृत्यु भयो भन्ने तथ्याङ्क कतै उपलब्ध छैन । बोर्डले जनाएअनुसार आर्थिक वर्ष ०८०/०८१ मा सबैभन्दा धेरै विभिन्न रोगका कारण श्रमिकको ज्यान गएको छ । वैदेशिक रोजगारमा रहँदा ज्यान गुमाउने नागरिकहरूको यो तथ्याङ्कले जुनसुकै न
हाम्रो देशमा सुशासन छैन । हरेक क्षेत्रमा अराजकता र उद्दण्डता छ । आर्थिक अनुशासन नहुनु र ठुल्ठुला भ्रष्टाचार हुनु पनि हाम्रा समस्या हुन् तर कानुनकै अभावमा यस्ता समस्या देखिएका भने होइनन् । कतिपय ऐन–कानुनमा समयसापेक्ष संशोधनको आवश्यकता नभएको होइन । समयानुकूल कतिपय नयाँ कानुन पनि बनाउनु आवश्यक हुन्छ तर सुशासन र कानुनी राज्यका लागि अहिले भएकै कानुन पनि अपर्याप्त भने छैनन् । मुख्य विषय त कानुनको पालना हो । हामीकहाँ सामान्य ट्राफिक नियमको पालना गर्न र हेलमेट लगाएर मोटरसाइकल कुदाउन पनि ट्राफिक प्रहरीको उपस्थिति अनिवार्य हुन्छ । आप्mनै सुरक्षाका लागि पनि कसैले डण्डा चलाउनुपर्ने नागरिकहरूले बस
गैरकानुनी रूपमा आफ्नो देशमा बसोबास गरिरहेका हजारौँ आप्रवासीलाई अमेरिकी सरकारले बर्सेनी देश निकाला गर्ने गरेको छ । कानुनी कागजातविना नै बसिरहेका त्यस्ता आप्रवासीलाई लाखौँ अमेरिकी डलर खर्चेर अमेरिकाले उनीहरूकै देशमा फर्काउने गरेको छ । यसरी आफ्नै देश फर्काइने कानुनी कागजातविहीन आप्रवासीहरूमा नेपाली नागरिक पनि हुने गरेका छन् । विश्वका १ सय ९ मुलुकका आप्रवासीमध्ये काजवातविहीनलाई फर्काउने प्रक्रियालाई वर्तमान अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले पनि तीव्रता दिइरहेका छन् । यसपटक पनि केही नेपाली नागरिकहरू फर्काइएका छन् । मध्यमवर्गीय अधिकांश नेपाली नागरिकहरूका लागि अमेरिका सपनाको देश बन्ने गरेको छ ।
सप्तरीको सुरुङ्गा नगरपालिका–५ स्थित कुशाहाका पबितार पासवानले तरकारी खेतीबाट परिवारको जीविकोपार्जन मात्र होइन, मनग्य आम्दानी पनि गरिरहेको समाचार त्यहाँबाट आएको छ । उनी मात्र होइन, परिवारका सदस्यले पनि रोजगारी पाएका छन् । उनी तरकारी टिप्ने तथा बजारसम्म पुर्याएर बिक्री गर्ने काममा व्यस्त हुन्छन् । उनले वर्षको तीन यामसम्म तरकारी लाउने गरेका छन् । देशमा सुन्दर भविष्यको कुनै सम्भावना नदेख्ने धेरैका लागि उनी प्रेरणाका स्रोत हुन सक्छन् । उनले तरकारी खेतीबाट वार्षिक एक–डेढ लाख रुपैयाँसम्म आम्दानी गर्ने गरेका छन् । यो सानो रकम होइन । उनले आफ्नै दुई कठ्ठा र लिजमा गरी चार कठ्ठा जमिनमा
देशको हरेक क्षेत्रमा बेथिति छ । राजनीतिक नेतृत्व नै इमानदार हुन नसक्दा सबै क्षेत्रमा यस्तो बेथिति देखिने गरेको छ । राजनीतिक नेतृत्व इमानदार र कर्तव्यनिष्ठ हुन नसक्दा कर्मचारीतन्त्रमा पनि सुधार सम्भव हुन सकेको छैन । राजनीति स्वच्छ हुने हो भने कर्मचारीतन्त्रमा पनि दवाब पर्ने थियो तर यस्तो हुन सकेन । त्यसैले हरेक क्षेत्र अव्यवस्थित छ । यस्तै बेथिति र अनियमितताकै कारण सकारात्मक कामहरू पनि ओझेलमा पर्ने गरेका छन् । देशमा सकारात्मक काम हुँदै नभएका होइनन् । शिक्षा, यातायात, स्वास्थ्य, सञ्चारजस्ता क्षेत्रमा उल्लेख्य प्रगति भएका छन् । नागरिकहरूको चेतना स्तर पनि निकै माथि पुगेको छ तर अनेक बेथिति र भ्रष
दुई दिन लगातार भएको वर्षाका कारण राजधानी उपत्यकासहित देशभर ठुलो जनधनको क्षति भएको छ । मौसम विज्ञान विभागले ठुलो वर्षा हुने पूर्वानुमान सार्वजनिक गर्दै सचेत हुन आग्रह गरेको भए पनि सरकारले कुनै पूर्वतयारी नगर्दा यस्तो अवस्था आएको हो । यसले सरकारी संयन्त्रको असक्षमतालाई पनि छताछुल्ल पारिदिएको छ । समयमै उद्धार गर्न सकिएको भए केही सर्वसाधारणको ज्यान जोगाउन सकिने सम्भावना बढ्ने धारणा व्यक्त भइरहेको छ । केही स्थानमा उद्धार कार्यमा देखिएको सरकारी संयन्त्रको बेवास्ताका कारण यस्तो अनुमान गरिएको हो । यो अनुमान आधारहीन पनि छैन । ललितपुर उपमहानगरपालिकाभित्र पर्ने नख्खु खोलाको बाढीमा फँसेका चारजनाको उद्ध
बिहीबारयता परेको अविरल वर्षाका कारण आएको बाढी–पहिरोमा परेर देशभर ६० जनाको मृत्यु भएको र ६४ जना बेपत्ता भएको समाचार आएको छ । बाढी–पहिरोमा परी काठमाडौँ उपत्यकामा मात्र ३४ जनाको मृत्यु भएको छ । यो पङ्क्ति लेख्दासम्म ललितपुरमा १८, काठमाडौँमा ११ र भक्तपुरमा ५ जनाको मृत्यु भएको समाचार आएको छ । हजारौँ घर डुबानमा परेका छन् भने कयौँ परिवार विस्थापित भएका छन् । यसबाट करोडौँको धनमाल नष्ट भएको छ । बाढीले कयौँ पक्की र झोलुङ्गे पुलका साथै सडक पनि बगाएको छ । यस्तो विषम् परिस्थितिका कारण कतिपय स्थानमा आवागमन नै बन्द भएको छ । वास्तवमा अहिले राष्ट्रिय विपत्तिको सिर्जना भएको छ । कोशी ब्यारेजमा प
एकात्मक र केन्द्रीकृत शासन प्रणालीमा अधिकारको केन्द्रीकरणले विकासमा असन्तुलन सिर्जना गरेको अनुभव गरी नागरिकहरूले सङ्घीय व्यवस्थाको पक्षमा आवाज उठाए । हुन पनि एकात्मक व्यवस्थामा सबै अधिकार र अवसरहरू केन्द्रमै थुप्रिएका थिए । राजधानीबाट टाढा–टाढा रहेका क्षेत्रहरू शासकका आँखामा पर्दैन थिए । त्यसैले दूरदराजका क्षेत्रमा विकास पुग्न सकेन । त्यहाँका नागरिकहरू विकास र सुविधाबाट वञ्चित भई ‘अनागरिक’ का रूपमा बाँच्न बाध्य भए । यस्तै असमानता र विभेदका कारण नागरिकहरूले सङ्घीय व्यवस्था रोजे । अहिले नेपालको संविधानले स्थानीय, प्रदेश र सङ्घ गरी तीन तहको शासकीय संरचना व्यवस्था गरेको छ । स
_Poush 22_1736170149.jpg "#")
_1734253975.jpg "#")
